Kwiecień i grudzień 1025 r. (!) – tysiąc lat temu…

Szczęść Boże.

W tym roku dn. 18 kwietnia przypada okrągła rocznica – tysiąclecia koronacji pierwszego króla Polski jakim był Bolesław Chrobry. Natomiast w 25 grudnia (niestety – dla przypomnienia – w roku koronacji zmarł) odbyła się druga koronacja tj. jego syna Mieszka II Lamberta. Wkrótce więcej w temacie.

Czuwaj!

dh Mariusz

Król Bolesław Chrobry
Król Mieszko II Lambert – syn Bolesława Chrobrego

Kurs skautowy 20.03.-22.05.1911 r. (!)

Lwowska odznaka członka Sokoła

Czuwaj.

dh Komendant dr Kazimierz Wyrzykowski
dh Sekretarz Komendy Andrzej Małkowski

Dla przypomnienia historii naszego polskiego skautingu/harcerstwa, którego korzenie sięgają między innymi do Strzelca – Sokół Macierzy we Lwowie zamieszczamy rozkaz Komendy Sokole, którego Komendantem był Kazimierz Wyrzykowski a Sekretarzem Komendy był dh Andrzej Małkowski – poniżej skan (z możliwością pobrania) rozkazu o powołaniu (pisownia oryginalna):

  1. I Lwowska Drużyna Naczelnika Kościuszki
  2. II Lwowska Drużyna Hetmana Chodkiewicza
  3. III Lwowska Drużyna Pułkownika Platerówny
  4. IV Lwowska Drużyna MOHORTA

Drużyny powstały na zakończenie kursu skautowego, którego organizatorem był Sokół Lwowski – odbywał się w dniach 20 marca – 22 maj 1911 r. Członkowie a zarazem i drużynowi pochodzili z Drużyny Młodzieży Sokolej.

Skan-rozkaz Małkowskiego

Czuwaj!

dh Mariusz

22 marca 1940 r. – zamordowanie Polaków, mieszkańców Wolnego Miasta Gdańska

Była to druga egzekucja Polaków – pierwsza (o której teraz piszemy) odbyła się 11 stycznia 1940 r. Zamordowano 22 osoby, min.: bł. ksiądz Franciszek Rogaczewski, ksiądz Bernard Wiecki, Po nazwiska osób oraz relację z 85 rocznicy zapraszamy na stronę Gdańskiego Oddziału IPN:

https://gdansk.ipn.gov.pl/pl2/aktualnosci/212025,85-rocznica-masowej-egzekucji-Polakow-z-Wolnego-Miasta-Gdanska-Gdansk-11-styczni.html

Natomiast 22 marca 1940 r.  Niemcy rozstrzelali 67 Polaków  – min. Pniewski Władysław, dr filologii polskiej, profesor Gimnazjum Polskiego w Gdańsku; obecnie tym budynkiem zarządza Urząd Marszałkowski Woj. Pomorskiego, który pozyskał wcześniej fundusze na jego rewitalizację. Tego dnia też zginął bł. Komorowski Bronisław, ksiądz, proboszcz kościoła p.w. Św. Stanisława BM w Gdańsku – Wrzeszczu oraz bł. ks. Marian Górecki.

Lista zamordowanych Polaków (kolejarzy, nauczycieli, duchowych i innych) znajduje się na stronie Muzeum Stutthof (link poniżej) .  14 os. jest dalej nie zidentyfikowanych (!):

Upamiętnienie 85. rocznicy rozstrzelania Polaków z Wolnego Miasta Gdańska w KL Stutthof

Cześć ich Pamięci!

Prawo Sokole 1910 r.

Czuwaj.

Dzisiaj zamieszczamy prawdopodobnie pierwsze polskie prawo skautowe, które zostało wprowadzone dla Drużyn Młodzieży Sokolej przy Sokole -Macierzy we Lwowie wiosną 1910 r.(między marcem a majem).

Proszę zwrócić uwagę o zbieżnościach i rozbieżnościach w Prawie Harcerskim  z lata 30 a które wróciło w latach 90-tych do ZHP i ZHR. No i rzecz, która rzuca się od razu – to jest tylko 9 pkt.

Lwowski Wydział Sokoła Macierzy

organizuje pierwsze drużyny Młodzieży Sokolej

 stosujących metodykę skautową 1910 r.

 1. Gdy scout powie: ”Na mój honor tak jest” to znaczy, że tak jest naprawdę, zupełnie tak samo, jak gdyby złożył na to uroczystą przysięgę. Podobnie, gdy zwierzchnik scoutowy powie mu: “Wierzę Ci na Twój honor, że to zrobisz”, scout musi wszystkie siły natężyć, by sprostać zadaniu. Gdyby scout splamił swój honor przez powiedzenie kłamstwa albo niewykonanie rozkazu, kiedy zaufano w jego honor, traci odznakę scoutową i przestaje być scoutem.
  2. Scout jest wiernym Ojczyźnie, stara się pojąć czego Ona od niego żąda i to wykonywać. Również jest wiernym swoim zwierzchnikom i stoi przy nich w doli i niedoli.
  3. Obowiązkiem scouta jest być użytecznym i pomagać innym, a co dzień spełniać dobry uczynek
  4. Scout jest przyjacielem wszystkich, a bratem każdego innego scouta, bez względu na to, do jakiej należy warstwy społecznej.
  5 Scout jest uprzejmy, zwłaszcza dla kobiet, dzieci, starców i kalek.
  6. Scout jest przyjaciele zwierząt.
  7. Scout jest karny, to znaczy wykonuje bez wahania rozkazy swego patrolowego, czy też drużynowego. Nawet gdy otrzyma rozkaz, który mu się nie podoba, musi go wykonać w całej rozciągłości, ponieważ jest to jego obowiązkiem, a dopiero po jego spełnieniu może zgłosić się i powiedzieć, co ma przeciw niemu.
  8. Scout śmieje się i gwiżdże w każdej okoliczności, nigdy zaś nie narzeka na trudności, na innych, ani też nie przeklina. Rozkaz wykonuje wesoło, ochotnie, a nie ze smutną miną skazańca.
  9. Scout jest oszczędny, a każdy zdobywający grosz składa do kasy oszczędności, by móc w razie potrzeby użyć go dla siebie lub innych.

 

01 marca – Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych !

Dzień pamięci jest dniem gdy 01 marca 1951 r. w więzieniu na warszawskim Mokotowie, po pokazowym procesie, zostali rozstrzelani przywódcy IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” – prezes WiN ppłk Łukasz Ciepliński („Pług”, „Ludwik”) i jego najbliżsi współpracownicy: Adam Lazarowicz, Mieczysław Kawalec, Józef Rzepka, Franciszek Błażej, Józef Batory i Karol Chmiel. Ich ciała komuniści zakopali w nieznanym miejscu.https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/214698,1-marca-upamietniamy-Zolnierzy-Niezlomnych.html

rotm., dh Witold Pilecki oraz „Łupaszka” Zygmunt Szendzielarz – dwie postacie symbolizujące Żołnierzy Niezłomnych/Wyklętych.

Pamięć o nich wzywa nas, obywateli wolnej Polski, byśmy z równą determinacją bronili suwerenności i bezpieczeństwa naszego kraju, prawdy o historii ojczystej oraz uniwersalnych wartości. To one bowiem czynią z nas wspólnotę narodową, w której łączą się dawne, obecne i przyszłe pokolenia rodaków – miłujących Rzeczpospolitą, świadomie jej służących i aktywnie troszczących się o dobro wspólne. Wierzę, że my, współcześni, i nasi następcy dochowamy wierności temu przesłaniu, a tradycja i etos Wyklętych towarzyszyć będą naszemu narodowi w dalszej drodze przez dzieje (odczytany list Prezydenta RP Andrzeja Dudy dn. 01.03.2025 r. podczas oficjalnych rządowych obchodów).

Rotm. dh. Witold Pilecki znany nie tylko w Polsce za organizację konspiracji w obozie niemieckim – w Oświęcimiu (Ruch oporu w Auschwitz – jego grupa zwana była Związek Organizacji Wojskowej), ale za materiały zwane Raportem Pileckiego, które dostarczył aliantom informujące o rzezi Żydów i innych więźniów min. i Polaków, Romów.

Każdy region naszego kraju ma bohatera – bohaterów. Tu w Gdańsku – Trójmieście/w naszym województwie mamy oprócz „Łupaszki” – mjr kawalerii WP oraz AK i dowódca 5 Wileńskiej Brygady AK (przebywał przez pewien okres w 1945-46 w Gdańsku) – sanitariuszkę z jego „Inkę” Danutę Siedzikównę – zamordowana kończyła dopiero 18 rok życia……….

„INKA” Danuta Siedzikówna, sanitariuszka 5 Wileńskiej Brygady AK dowodzonej przez „Łupaszkę”

(…) rankiem 20 lipca 1946, w mieszkaniu przy ul. Wróblewskiego 7 we Wrzeszczu, w jednym z lokali kontaktowych V Brygady Wileńskiej, których adresy zdradziła ujęta wcześniej przez bezpiekę Regina Żylińska-Mordas, łączniczka Szendzielarza, która poszła na współpracę z UB, „Inka” została aresztowana (..) 

Wyrokiem z dn. 03 sierpnia (niecałe dwa tygodnie po aresztowaniu) skazana na karę śmierci – trzymana była w więzieniu na ul. Kurkowej w Gdańsku (blisko obecnie znajduje się Urząd Miejski w Gdańsku, można dojść w ciągu 10-15 min. od dworca PKP czy PKS

UWAGA – Wrzeszcz to dzielnica m. Gdańska. Tutaj też byśmy chcieli zwrócić uwagę a osobę łączniczki Reginy – zdradziła TAK – ale pytanie dlaczego? Bo jak wiemy z dokumentów min. ze stwierdzenia samego rotm. Pileckiego przesłuchiwanego, że przesłuchiwania przez UB i prokuratorów do przyjemnych nie należały ……  Nasuwa się też pytanie” co tak bardzo młoda osoba robiła wśród partyzantów, dlaczego nie skierowano jej  do szkoły – w odróżnieniu od np. Łupaszki czy Pileckiego miała szanse na życie po 1945 r….. założenie rodziny… krzewienia/upamiętania (co prawda w w pewnej konspiracji) pamięci o AK, żołnierzach wyklętych/niezłomnych…..swojej matce i ojcu…. Matka Inki zamordowana przez gestapo we wrześniu 1943 r. (za działalność w AK). Natomiast ojciec dn. 10.02.1940 r. aresztowany przez Sovietów i zesłany na Sybir. Po układzie Majewski – Sikorski wstąpił do wojska/uchodźców Andersa a w czerwcu 1943 r. wskutek wycieńczenia/przeżyć na zesłaniu umiera jako Wolny Polak – Komendant Obozu dla uchodźców z Syberii w Teheranie ).

CZEŚĆ I CHWAŁA BOHATEROW !!!

22 luty – Dzień Myśli Braterskiej!

 

Robert i Olave Baden Powell

Tego dnia obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Wszystkich Skautek-Skautów, Harcerek-Harcerzy. Dzień 22 luty to dzień narodzin twórcy i założyciela skautingu brytyjskiego lorda Roberta Baden-Powella oraz lady Olave Baden-Powell, jego żony i Naczelnej Przewodniczki Świata. Bardzko w krótkim czasie ruch skautowy staje się ruchem międzynarodowym – poszczególne kraje miały/zakładały swoje własne organizacje skautowe – w Polsce zwane z czasem: HARCERSKIE. Dla przypomnienia na terenach Polski (jeszcze pod zaborami) w 1910 roku, w Krakowie Władysław Smolarski z uczniów I Gimnazjum św. Anny założył pierwszy polski zastęp skautowy, który nosił nazwę „Zastęp Kruków” a  10 października 1910 roku, powstała najstarsza drużyna skautowa w Warszawie – 27. Warszawska Drużyna Harcerska im. Szymona Konarskiego, którą założył Edmund Nebel, nauczyciel gimnastyki w Gimnazjum Witolda Wróblewskiego (które później zostało przemianowane na Gimnazjum im. Tadeusza Czackiego a w 1924 roku, podczas I Ogólnopolskiego Zlotu Związku Harcerstwa Polskiego, otrzymała tytuł „Najstarszej Drużyny Rzeczypospolitej”), także we Lwowie powstaje pierwsza lwowska drużyna skautowa (ale biorąc pod uwagę organizację skautingu przez Sokoła i utworzenie Komendy Skautowej datowanie powstania drużyn oficjalnie przyjmuje się na rok 1911 r. (maj) – ale to już temat na inny czas. https://historykon.pl/harcerstwo-w-polsce-od-skautingu-po-wspolczesnych-harcerzy/

 

Olave Baden Powell
lord gen. Robert Baden-Powell

„Dzień Myśli Braterskiej, obchodzony corocznie 22 lutego, ma szczególne znaczenie dla przewodniczek i harcerzy na całym świecie. Jest to wyjątkowy moment, kiedy skautki łączą się we wspólnym świętowaniu, myśląc o swoich „siostrach” i „braciach” z różnych zakątków globu. Dzień ten staje się symbolem jedności, w którym wspomniane osoby reflektują nad rolą przewodnictwa oraz wpływem tego ruchu na cały świat.

Obchody Dnia Myśli Braterskiej mają zasięg międzynarodowy i obejmują nie tylko samych przewodniczek, ale również wszystkie organizacje skautowe i przewodnickie, niezależnie od regionu. To także moment, aby skupić się na wyzwań, które stoją przed skautami i harcerzami na całym świecie, podkreślając ich rolę w kształtowaniu społeczeństw.” https://historykon.pl/dzien-mysli-braterskiej-historia-tradycje-i-obchody-skautow-na-calym-swiecie/

 

Wszystkim Skautkom/Skautom, Harcerkom/Harcerzom życzymy WSZYSTKIEGO NAJLEPSZEGO  

?? Dziś (14.02) po raz pierwszy obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej. – Prezydent Andrzej Duda

Dziś po raz pierwszy obchodzony jest Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej – tak z rana na platformie X oznajmił Polski Prezydent Andrzej Duda.

 

Czyli Rozkazem  gen. Władysława Sikorskiego Naczelnego Wodza z 14 lutego 1942 r. powołano Amię Krajową – w jej skład weszły różne organizacje/formacje zbrojne działające w okupowanie Polsce, ale główną organizacją był Związek Walki Zbrojnej. Po trzech lata, tj. 19 stycznia 1945 r. biorąc sytuację na froncie II wojny, w szczególności na tzw. wschodnim – postępujące „wyzwalanie” ziem polskich przez Armię Czerwoną rozwiązano Armię Krajową.

Czas najwyższy by upamiętnić osoby, które tworzyły Armię Krajową – armię podziemną, która była jedną z NAJWIĘKSZYCH takich zakonspirowanych sił zbrojnych państwa podziemnego. Tutaj można spierać się czy AK czy żołnierzy/partyzanci Josipa Bros Tito  – Narodowej Armii Wyzwolenia Jugosławii w okupowanej Jugosławii (ale to taki raczej spór dla samego sporu – bo to tak naprawdę te dwie armie podziemne działały w odmiennych warunkach).

O dokonaniach Armii Krajowej nie będziemy się rozpisywać tu i teraz – każdy przeciętny Polak wie o ich działalności, a o organizacji i przebiegu Powstania Warszawskiego to już nie wspomnę…… Mimo zmiany władzy od jesieni 2023 r. można w telewizji (TVP, kanałach podlegających pod TVN czy POLSAT) zobaczyć programy poświęcone tej formacji…… chociaż za niektóre akcje tych żołnierzy mogły by państwa zachodnie z tzw. koalicji antyhitlerowskiej podziękować (bo to jakoś trudno im idzie……) A jakie akcje??? Zalecamy sięgnąć choćby do tak popularnej WIKIPEDII (bo tam wbrew pozorom i  opiniom można znaleźć podstawowe informacji zgodne z prawdą historyczną), gdzie można znaleźć info o rakietach V1 i V2 i wkładu Armii Krajowej (ale i także Batalionów Chłopskich) w przekazaniu aliantom wiedzy o tej broni…..

 

Rota przysięgi Armii Krajowej, obowiązująca od lutego 1942 r.

Przyjmowany: W obliczu Boga Wszechmogącego i Najświętszej Marii Panny Królowej Korony Polskiej, kładę swe ręce na ten święty krzyż, znak męki i zbawienia, i przysięgam być wierny ojczyźnie mej, Rzeczpospolitej Polskiej, stać nieugięcie na straży jej honoru i o wyzwolenie jej z niewoli walczyć ze wszystkich sił, aż do ofiary życia mego. Prezydentowi Rzeczpospolitej Polskiej i rozkazom naczelnego wodza oraz wyznaczonemu przezeń dowódcy Armii Krajowej będę bezwzględnie posłuszny, a tajemnicy niezłomnie dochowam, cokolwiek by mnie spotkać miało. Tak mi dopomóż Bóg.

Przyjmujący: Przyjmuję cię w szeregi Armii Polskiej, walczącej z wrogiem w konspiracji o wyzwolenie ojczyzny. Twym obowiązkiem będzie walczyć z bronią w ręku. Zwycięstwo będzie twoją nagrodą. Zdrada jest karana śmiercią.

Zachęcamy do odwiedzenia strony Instytut Pamięci Narodowej i zapoznania się z informacjami historycznymi:

https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/213246,Narodowy-Dzien-Pamieci-Zolnierzy-Armii-Krajowej.html

 

Chwała Bohaterom!!!

 

10 luty – 105 rocznica przyłączenia Pomorza do Polski!

„Należy stworzyć niepodległe państwo polskie (…) z wolnym dostępem do morza”. Powrót Pomorza i Kujaw do Polski 1918–1920”

10 luty to data symboliczna przyłączenia Pomorza do Rzeczypospolitej Polski oraz zaślubin Polski z morzem.

Aktu symbolicznego zaślubin dokonał dowództwa Armii Polskiej zwanej Błękitną Armią, która sformułowana przez Polaków dzięki dofinansowani aliantów, głównie Francji by przy ich boku pokonać Państwa Centralne, min. Niemcy, Austro-Węgry. Stanowiła też argument w rozmowach pokojowych – Polska była czwartym Państwem  o roli mocarstwa, które decydowało o powojennych granicach w Europie.

To Armia gen. Hallera (zwana tak od dowódcy swego) wypierała Niemców min. z Pomorza. I tak już 20 stycznia 2020 r.  Bydgoszcz n podstawie traktatu wersalskiego wrócił w granice Polski – po wycofaniu się wojsk niemieckich, miejsce zajęli polscy żołnierze. W tym okresie zostaje przyłączony Toruń, Więcbork, Kowalewo Pomorskie – czyli Kujawy.

Następnie Błękitna Armia wyzwala Pomorze Gdańskie i z Gdańska rusza pociąg do Pucka z dowództwem tej armii, politykami.

Dnia 10 lutego 2020 r. symbolicznego aktu zaślubin Polski z morzem a tym samym podkreślając przyłączenie /powrotu Pomorza w nasze granice.

Dla przypomnienia – duży wkład w tworzenie tej armii miał Polski Związek Sokoli powstały 07 lutego 1867 r. , ale i polscy skauci/harcerze (którzy też powstali dzięki min. temu związkowi).

 

 

Poniżej informacja z portalu Polskiej Agencji Prasowej/

Sejm przez aklamację przyjął uchwałę w sprawie upamiętnienia 105. rocznicy zaślubin Polski z morzem w Pucku. „W uznaniu znaczenia tej symbolicznej rocznicy dla Polski Sejm składa hołd generałowi Józefowi Hallerowi, a także budowniczym portu morskiego oraz miasta Gdyni” – głosi uchwała parlamentu.

Za uchwałą w sprawie ws. upamiętnienia 105. rocznicy zaślubin Rzeczypospolitej z morzem w Pucku głosowało jednogłośnie 431 posłów.

„Dnia 10 lutego 2025 roku obchodzić będziemy 105. rocznicę zaślubin Polski z morzem w Pucku. Tego historycznego aktu dokonał generał Józef Haller rozsławiony jako dowódca Błękitnej Armii, w obecności przedstawicieli Sejmu i rządu Rzeczypospolitej Polskiej, w tym wicepremiera Wincentego Witosa, ministra spraw wewnętrznych Stanisława Wojciechowskiego, wojewody pomorskiego Stefana Łaszewskiego, kontradmirała Kazimierza Porębskiego, dyplomatów oraz licznie zgromadzonych mieszkańców Pomorza, w tym Kaszubów” – napisano w uchwale.

Podkreślono, że „generał Józef Haller podczas uroczystej ceremonii odzyskania dostępu do morza powiedział: „Teraz wolne przed nami światy i wolne kraje. Żeglarz polski będzie mógł dzisiaj wszędzie dotrzeć pod znakiem Białego Orła, cały świat stoi mu otworem”.

„Słowa generała Józefa Hallera świadczą o wyjątkowości wydarzenia, jakim były zaślubiny Polski z morzem symbolizujące odzyskanie przez Polskę suwerenności gospodarczej i politycznej po latach zaborów i niepewności co do przyszłości odradzającej się ojczyzny” – oceniono.

Zwrócono również uwagę, że „w okresie międzywojennym, dzięki zaangażowaniu władz państwowych oraz społeczeństwa Pomorza, wybudowano nowoczesne miasto Gdynię i port morski”. „Te dwie sztandarowe inwestycje przyczyniły się do dynamicznego rozwoju gospodarczego kraju oraz utrwalenia wolności i niepodległości II Rzeczypospolitej Polskiej” – wskazano.

„105. rocznica zaślubin Polski z morzem w Pucku stanowi okazję do refleksji nad tym, czy jako naród właściwie wykorzystujemy wolność przywróconą czynem zbrojnym narodu, co zapewniło Polsce dostęp do Bałtyku po latach niewoli. W uznaniu znaczenia tej symbolicznej rocznicy dla Polski Sejm Rzeczypospolitej Polskiej składa hołd generałowi Józefowi Hallerowi, a także budowniczym portu morskiego oraz miasta Gdyni” – głosi uchwała.

Na mocy Traktatu Wersalskiego podpisanego w czerwcu 1919 r. Polska uzyskała dostęp do Morza Bałtyckiego na odcinku 147 km. Prawie połowę stanowił brzeg Półwyspu Helskiego – 74 km, morze otwarte – 24 km i brzeg Zatoki Puckiej – 49 km. W jej granicach nie znalazł się jednak żaden większy port. Ten niewielki w Pucku był zdolny jedynie do przyjmowania najmniejszych okrętów marynarki wojennej – trałowców, patrolowców, kanonierek, kutrów rybackich i niewielkich statków handlowych. Gdańsk zyskał status Wolnego Miasta, pozostającego pod protektoratem Ligi Narodów.

10 lutego 1920 r. w Pucku odbyły się symboliczne zaślubiny Rzeczypospolitej z morzem zorganizowane dla uczczenia włączenia Pomorza w granice odrodzonego kraju. Aktu dokonał współtwórca Błękitnej Armii gen. Józef Haller. (PAP/ar) https://prk24.pl/84907481/sejm-jednoglosnie-przyjal-uchwale-ws-upamietnienia-105-rocznicy-zaslubin-polski-z-morzem 10.02.2025 r., godz. 15:19

07 luty – rocznica powstania SOKOŁA

Dzięki Portalowi Sokołów Polskich (tj. Towarzystwa Gimnastycznego Sokół, który reaktywował się) zamieszczamy artykuł opracowany przez p. Bożena Witowicz i zamieszczony 08 lutego 2023 r. (!)
https://www.facebook.com/groups/Sokolstwo/permalink/1538969983256960/
7 luty 1867 r. – dzień narodzin polskiego Sokolstwa
7 luty 1867 r. uznaje się za dzień narodzin polskiego Sokolstwa. Tego dnia zatwierdzony został we Lwowie pierwszy statut Towarzystwa Gimnastycznego. Ponieważ w jego godle widniał Sokół w locie prasa lwowska zaczęła w skrócie nazywać je „Sokołem” (termin „Sokół” wszedł do oficjalnej nazwy w 1869 roku). Inspiracją dla polskiej organizacji i jej symbolu było istniejące od 1862 r. Czeskie Zrzeszenie Gimnastyczne „Sokół” (czes. Česká obec sokolská). Zapożyczony emblemat stanowił ukryty dla władz zaborczych, ale czytelny dla Polaków symbol narodowego godła – Orła Białego i miał wymowę patriotyczno-niepodległościową. Te dwa elementy – sport i walka narodowowyzwoleńcza – stały się nierozłącznymi elementami organizacji, którą znamy obecnie jako Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. Widoczne są one w mottach sokolich: „Ramię krzep – Ojczyźnie służ”, „W imię przyszłości prostować kości” „Wspieraj ojczyznę, wzmacniając tężyznę”.
? Duże znaczenie dla powstania i rozwoju polskiego ruchu sokolego miał kontekst historyczny i nieprzypadkowo narodził się on właśnie w zaborze austriackim. Po klęskach militarnych w II poł. XIX w. Cesarstwo Austriackie było tak osłabione, że uratować je mogły jedynie głębokie reformy wewnętrzne. W 1867 r. nastąpiło przekształcenie Austrii w Austro-Węgry, a Galicja uzyskała autonomię. Tego roku zostały też wprowadzone przepisy o stowarzyszeniach, które zaktywizowały społeczeństwo. We Lwowie powstało wiele organizacji, wśród nich takie, które dążyły do wzmacniania sił narodowych.
1️⃣ Pierwsze polskie, lwowskie Towarzystwo Gimnastyczne powołano w środowisku byłych powstańców styczniowych, którzy po upadku powstania znaleźli azyl w Galicji. Towarzyszące im poczucie załamania oraz nabierające znaczenia hasła pozytywistyczne zdecydowały, iż odrzucono bezpośrednią walkę na rzecz „organicznej pracy narodowej” poprzez gimnastykę i „formowanie moralne, fizyczne oraz duchowe młodego pokolenia”. Hasła te były też kamuflażem dla dążeń niepodległościowych, których nie można było ujawniać wobec władz zaborczych.
? Pomysłodawcami zawiązania polskiego towarzystwa gimnastycznego byli: Klemens Żukotyński i Ludwik Goltental, działający pod patronatem Jana Żalplachty-Zapałowicza, majora wojsk powstańczych z 1863 r. Działalność towarzystwa skoncentrowana była na uprawianiu gimnastyki oraz szermierki z wyraźnym podtekstem przysposobienia wojskowego, gdyż ćwiczenia obejmowały też strzelanie, marsze i inne elementy służby polowej. Jednak dopiero w 1910 r. władze austriackie zezwoliły na zorganizowanie tzw. Stałych Służb Sokolich z własnym umundurowaniem i uzbrojeniem. Ich instruktorem wojskowym został Józef Haller. Działalność „Sokoła” objęła również „dziatwę sokolą” – dzieci i młodzież – tworząc organizacyjne i prawne podwaliny polskiego ruchu skautowego.
?‍♀️ Sokolstwo miało również swój udział w rozwoju sportu kobiet. W ramach związku zaczęły powstawać żeńskie gniazda – jak nazwano najmniejszą jednostkę organizacyjną – „Sokoła”, autonomiczne od męskich. Jak stwierdziła prezes gniazda „Grażyna” Warszawa – Helena Kuczalska: „Wobec różnicy ćwiczeń kobiet oraz odpowiedniego uzdolnienia, kierowania i rządzenia się samym, chcemy tworzyć osobne gniazda z zupełną autonomią, ale prosimy o przyjęcie do Towarzystwa, ażeby łączyć się z duchem i celami Sokolstwa Polskiego”.
? Przez pierwsze 17 lat „Sokół” działał tylko we Lwowie. Jako pierwszy i najprężniej rozwijający się otrzymał miano „Sokoła Macierzy”. Pierwsze sokole gniazda poza Lwowem, powstały w 1884 r. w Stanisławowie oraz Tarnowie. Tego roku ruch przekroczył też granice zaboru austriackiego, na Śląsk i do zaboru pruskiego, m.in. do Bytomia, Wrocławia i Katowic. Pierwsze gniazda TG „Sokół” w zaborze rosyjskim zaczęły oficjalnie powstawać dopiero w latach 1905-1906. Władze carskie pod wpływem klęski w wojnie rosyjsko-japońskiej (1904-1905) oraz rewolucji 1905 r. w celu uspokojenia nastrojów społecznych ogłosiły „Manifest 17 Października”, liberalizujący życie społeczno-polityczne. W marcu 1906 r. zostały wydane „Tymczasowe przepisy o związkach i stowarzyszeniach”, które umożliwiły legalizację towarzystw sokolich. Już w listopadzie 1905 r. zaczęto organizować pierwsze gniazdo „Sokoła” w Warszawie, w grudniu zawiązały się kolejne, najpierw w Łodzi, a później w innych miastach. Legalna działalność nie trwała długo. W sierpniu 1906 r. organizacja została zawieszona, a w maju 1907 r. formalnie rozwiązana i zdelegalizowana. Jednak „Sokół” w Królestwie Polskim rozwijał się nadal, tyle że do 1914 r. w konspiracji, pod przykryciem organizacji wycieczkowych, krajoznawczych i sportowych. Zakaz działalności „Sokoła” nie obejmował innych obszarów cesarstwa rosyjskiego, stąd polskie gniazda „Sokoła” mogły funkcjonować jawnie w Petersburgu, Moskwie, Kijowie, Wilnie, Kownie, Mińsku i innych skupiskach ludności polskiej w Rosji.
? Początkowo działalność sportowa „Sokoła” koncentrowała się na gimnastyce i akrobatyce, ale z czasem poszerzona została o pływanie, łyżwiarstwo, boks, zapasy, jazdę konną, strzelectwo, lekkoatletykę i inne dyscypliny. Okazją do zaprezentowania wyników sportowych młodzieży polskiej, sprawności, zdrowia, siły woli, zdolności do pracy, współdziałania w grupie, poświęcenia i obrony były sokole zloty. Pierwszy odbył się we Lwowie w dniach 5-6 czerwca 1892 r., drugi zorganizowano w 1894 r. z okazji rocznicy insurekcji kościuszkowskiej. Imponująco wypadły zloty w Krakowie, tzw. Grunwaldzki Zlot Sokoli w 1910 r. oraz w 1913 r. z okazji setnej rocznicy śmierci ks. Józefa Poniatowskiego.
? Idee Sokolstwa zaczęli nieść w świat polscy emigranci. Oprócz rozwoju fizycznego Sokolstwo było dla rodaków na obczyźnie szansą na kontakt z polskością. Gniazda sokole zaczęły tworzyć się w Europie Zachodniej (Francja, Wielka Brytania etc.), USA i Kanadzie.
? Gdy w pierwszym dziesięcioleciu XX w. zaczęły narastać konflikty międzynarodowe, budząc nadzieje na odzyskanie przez Polskę niepodległości, członkowie „Sokoła” przenieśli środek ciężkości z ćwiczeń fizycznych na przygotowanie wojskowe. Wraz z wybuchem I wojny światowej, sprawni, zdrowi, wyszkoleni i karni mogli adekwatnie odpowiedzieć na zew ojczyzny. Kilka tysięcy ochotników wywodzących się z sokolich struktur trafiło do Francji do Błękitnej Armii gen. Hallera.
? Po odzyskaniu niepodległości doszło do połączenia organizacji Sokolstwa z trzech zaborów i utworzenia jednego Związku Towarzystw Gimnastycznych (ZTG) „Sokół”. Została wówczas wyodrębniona nowa struktura z podziałem na dzielnice, okręgi i gniazda. Nastąpiło też przeformułowanie celów zjednoczonego Sokolstwa. Związek powrócił do swej pierwotnej działalności – wychowania fizycznego, ale położył też nacisk na rekreację i turystykę, pozostając jednocześnie wiernym ideom, które legły u podstaw jego utworzenia – dbałości o tężyznę fizyczną, siłę duchową oraz pielęgnowanie polskości.
Opracowanie: Bożena Witowicz
Zapraszamy na stronę https://ztgsokol.org/  – Związek Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” w Polsce.

21 stycznia – rocznica (151) urodzin Wincentego Witosa!

Wincenty Witos – info na IPN, Gdańsk, ul. Grunwaldzka 216 (wyświetlane przez kilka dni).

 

Czuwaj.

Dnia 21 stycznia minęła 151 rocznica urodzin Wielkiego Polaka – trzykrotnego Premiera, czyli Wincentego Witosa.

 

– Nie tylko w szkole i nie tylko uczniowie, ale wszyscy Polacy winni dowiedzieć się o Wincentym Witosie – Ojcu Niepodległości, bo to między innymi dzięki niemu Polska się odrodziła i nie upadła w 1920 roku – zastępca prezesa IPN dr Mateusz Szpytma (150 rocznica urodzin Witosa – 2024 r. IPN)

Zapraszamy na stronę:

‘Witos miał zasady, dziś wielu mogłoby się od niego uczyć’. W Wierzchosławicach uczczono 151. rocznicę urodzin premiera stąd [ZDJĘCIA]